Kijken naar de Omloop

Job fietst even niet. Dat komt omdat hij wat teveel geschaatst heeft. De spieren, pezen en aanhechtingen op zijn scheenbenen zijn al wekenlang van slag. Maar vandaag keek Job wel naar het fietsen, net als deze vader en zoon. In België werd het wielerseizoen geopend met de Omloop Het Volk die tegenwoordig abusievelijk Omloop Het Nieuwsblad wordt genoemd. Marijn fietst fietste daar namelijk. Het was prachtig weer en Job verlangde hevig naar zijn fiets. Hij was na de finish van de vrouwen graag samen met vader en zoon weer opgestapt voor nog een ritje in het Vlaamse land.

Frits Staal

Aan het sterven van zijn helden merkt een mens dat hij ouder wordt. Afgelopen zondag is Frits Staal overleden. Staal was een taalkundige, logicus en filosoof waar ik voor het eerst van hoorde, toen ik heel lang geleden in Leiden Sanskriet studeerde. Aangezien ik nergens een behoorlijke necrologie van Staal heb gelezen, hier wat persoonlijke notities.
Frits Staal was een rationalist pur sang. Hij is bekend geworden door zijn boeken over mystiek en rituelen. Vooral zijn theorie over het ontstaan van taal vanuit mantra's (betekenisloze, gestructureerde klanken, vergelijkbaar met vogelgezang) en de syntaxis van het ritueel heeft me altijd gefascineerd. Heel kort samengevat: voordat onze voorouders taal gingen gebruiken, zongen en prevelden ze mantra's. Toen ze op een zeker moment aan de mantra's betekenis gingen hechten ontstond taal. Staal ontdekte dat de syntaxis van talen grote overeenkomsten vertoont met de regels van het ritueel, dat een pretalig verschijnsel is en ook bij dieren voorkomt.
Staal kende als sanskritist als weinig anderen de rijke Indiase taalfilosofische traditie, die in de vijfde eeuw na Christus al verder was dan de westerse taalfilosofie ooit zou komen en die hem op het spoor van het ritueel zette (grappig voorbeeldje, dat ik terugvond in mijn aantekeningen: "dat wat gezegd wordt onzegbaar te zijn wordt door die onzegbaarheid zelf gezegd en is dus gezegd en zegbaar", aldus Bhartṛhari).
Staal bestudeerde in 1975 een uitvoering van het zeker 3000 jaar oude Agnicayana-ritueel, waarvan de rituele handelingen maar liefst twaalf dagen duurden (er zijn overigens theoretische, rituele constructies bekend uit de Vedische literatuur, die meer dan 1000 jaar duren...). Volgens Staal ontstond complex ritueel handelen, zoals het Agnicayana, toen de mens zich bewust werd dat de wereld om hem heen beïnvloedbaar was door handelend op te treden (de fase die Merlin Donald - een andere held, die gelukkig nog in leven is - de mimetische cultuur noemt en die begint met Homo erectus (2 miljoen jaar geleden) en die bij het verschijnen van de moderne mens (200.000 jaar geleden) wordt aangevuld met een volgende cultuurlaag, waarin taal de hoofdrol speelt).
Volgens Staal is het ritueel een in zichzelf besloten vorm van fysiek handelen, zonder extrensieke betekenis, zin of functie: in de handeling zelf ligt de betekenis. Het ritueel is volgens hem een uitbeelding van volmaakt handelen.

Naar aanleiding van zijn dood heb ik het ruim drie uur durende marathoninterview dat Max Pam in 1992 had met Staal nog eens beluisterd. Mooiste uitspraken (vrij geciteerd):
"Er is geen vooruitgang in de filosofie: filosofen draaien altijd rondjes om dezelfde vragen. Alle gebieden in de filosofie waarop echt vooruitgang is geboekt zijn wetenschap geworden."
"Ik ben meer geïnteresseerd in de achterliggende structuren en de geschiedenis dan in de actualiteit. Wie alleen het nieuws volgt, is als iemand die een biertje bestelt, de schuimkraag opdrinkt en als het schuim op is meteen een nieuwe bestelt."

Carnaval

Het is carnaval in Zwolle. Vreemd genoeg begint men hier eerder, zuipt men hier meer, gaat men hier 's nachts langer door en maakt men hier meer herrie dan in de gebieden waar carnaval thuishoort. Niet-katholieken die carnaval vieren: zelden toont het leven zich van een treuriger zijde. Gelukkig was het bij Zalk, langs de ingezakte ijsvlaktes op de uiterwaarden van de IJssel, geen carnaval.

Hardloper Huizenga

Op Bol.com wordt mijn boek Hardloper Huizenga aangeboden voor 45 euro. Nog geen drie jaar na verschijnen is de prijs dus al bijna verdriedubbeld (in de winkel kostte het boek 17,50). 'Schaars!', heeft de Bol-verkoper erbij gezet. Ik weet niet of ik daarom moet huilen of lachen. Het lijkt me in elk geval een goed teken dat de duizend mensen die het boek gekocht hebben het niet meteen weer hebben weggedaan. Zoals u hiernaast kunt zien, is het boek overigens ook voor een tientje te bestellen bij mij, al overweeg ik nu natuurlijk sterk om de prijs te verhogen.
Maar er is belangrijker nieuws over de hardloper. Jan Veldman heeft een prachtige toneelbewerking gemaakt van mijn boek en die gaat eind maart in première bij de Groningstalige theatergroep Waark. Haardloper Huzengoa wordt geregisseerd door Jack Nieborg, de artistiek leider van het befaamde Shakespearetheater Diever, dat met Wim Smits ook een van de drie acteurs levert. Zie voor meer informatie de website van Waark.

De Bannetocht

Jisp.
Riet.
Lucht.
Sneeuw.
Wit.
Land.
IJs.

Nou ja.

Veertiendorpentocht

"Tot waar is het ijs geveegd?"
"Hoever wil je?"
"Hangt ervan af hoe ver je kunt."
"Je kunt boven Ossenzijl zo Friesland in."
"Tot waar?"
"Zo ver als je wilt. Heerenveen, Leeuwarden..."
"Ook het Elfstedenparkoers?"
"Helemaal, als je dat wilt. Maar let wel op, want er brandt geen licht."

Ik hield het bij veertien dorpen en gehuchten in het riet van de Wieden en de Weerribben: Zwartsluis, Belt-Schutsloot, Wanneperveen, Giethoorn, Blokzijl, Muggenbeet, Wetering, Kalenberg, Ossenzijl, Nederland, Dwarsgracht, Jonen, Sint Jansklooster, Ronduite, Belt-Schutsloot, Zwartsluis.

En overal hard, zwart ijs.

De Tocht der Tochten

Ik ben er klaar voor, de trainingsstage in Spanje zit erop. Morgen nog een rustdag en dan op naar het koude vaderland. Laat de Tocht der Tochten maar komen.
Vandaag fietste ik een laatste rondje van 80 kilometer in de stralende zon. Oké, er stond een noordwesterstorm maar op de schitterende kustweg tussen Tossa de Mar en San Feilíu de Guixols had je daar weinig last van. Zestien graden gaf mijn fietscomputer aan toen ik een banaan at in de zon, vanaf honderd meter hoogte uitkijkend over de Middellandse Zee. Zeven auto's kwam ik tegen op die twintig kilometer, waarvan eentje een ploegleiderswagen was van een mij niet bekend Vlaams wielerteam. 's Zomer is de kustweg vergeven van toeristen, vertelde onze Belgische gastheer.
Maar goed, de Tocht der Tochten dus. Vijftien jaar geleden, in 1997, deed ik ook mee. Het was een schitterende schaatsdag door een betoverend landschap dat wit was uitgeslagen door de rijp. Ik heb me in dat jaar meteen ingeschreven als lid en steeds trouw de contributie betaald. Mijn startbewijs heb ik altijd bij me, in mijn portemonnaie. Ik hoop dat volgende week eindelijk zover is. Ik zal er zijn, bij de start, 's ochtends vroeg in Baflo.
De Noorderrondritten. Mooi man.

Madremanya

Het is wat anders dan het Drontermeer, dat wel. Maar tegen een ommuurd stadje als Madremanya, met drie grote palmen bij de poort, kan Elburg toch echt niet op. En de klim door de Muntanya dels Angels naar het kerkje (op 485 meter hoogte) waar Dalí ooit trouwde, is een echte: vier kilometer tegen 7,5 procent gemiddeld, met schitterende vergezichten vanaf de flanken en de top (zie foto). De zee, de Pyreneeën, Girona, de bergen van Begur, Roses - zelfs op een lichtbewolkte, maar windstille dag als gisteren kon je ver kijken. Het ijs roept en knaagt, maar de troost is groot als je op de racefiets tochtjes van 100 kilometer kunt maken door middeleeuwse landschappen met dorpjes als Monells, Sant Sadurní de l'Heura, Cruïlles en Sant Pol.