Alsof de Geest Gods over het Groningse land zweeft

Omdat mijn verhaal over de Nacht van Electra wegens een computerstoring gisteren het Dagblad van het Noorden niet gehaald heeft en ernstig verminkt in de Leeuwarder Courant is terechtgekomen, hier nog maar even. 

In en rond boerderij Oud Bokum vond afgelopen weekeinde de vijfde editie van de Nacht van Electra plaats. Een feest voor de zintuigen.

BOKUM Middernacht. Ik lig onder een droogrek in de kwelder bij Kloosterburen. In de verte blaft een verkouden schaap en dichtbij roept een zeevogel zonder nachtrust. Er is een laken over het rek gedrapeerd, dat met zware stenen op zijn plek wordt gehouden. Een brandende stormlamp heeft muggen en ander ongedierte aangetrokken. Ik lig op een rustbed, sluit mijn ogen en hoor onbekende geluiden langzaam dichterbij komen. Het is windstil op het wad.

Mijn droogrek is de laatste in een reeks van tien, die de route van boerderij Oud Bokum naar het wad verlichten. Het is de enige die buiten de zeedijk is opgesteld. Pad naar het Wad heet deze installatie die de Groningse kunstenaar Mirjam Meerholz maakte in opdracht van de Nacht van Electra. Het lint van lichtpuntjes in de vlakte intensiveert de waarneming en maakt de nacht tot een vertrouwde vriend. Zonder vrees, gelokt door het licht van de vuurtoren van Schiermonnikoog, loop ik even later in het aardedonker verder de kwelder in.

Misschien is dat wel de kracht van deze Nacht van Electra, het Noord-Groningse cultuurfestival dat bedacht is en geleid wordt door musicus Peppie Wiersma uit Houwerzijl. Je ziet, hoort, ruikt en voelt op een nieuwe manier. Goed, het weer werkt mee: vanaf een afstandje zijn zaterdagavond vanaf het land bij Oud Bokum bliksemflitsen te zien, maar de regen en het onweer blijven hier weg en ook de wind houdt zich rustig.

Half negen ‘s avonds. In de bomvolle schuur van Oud Bokum opent LUDWIG de Nacht met het strijkkwartet Der Tod und das Mädchen van Schubert. De oude schuur is paars uitgelicht, met rookeffecten, en de musici spelen in oude stoelen bij het licht van een schemerlamp. Het rieten dak zorgt voor een wonderlijke akoestiek: je hoort alle details, zonder dat de droogheid van het geluid stoort of de beleving in de weg staat. Sterker nog: in de uitvoering van LUDWIG klinkt het stuk bijna als een symfonie.

Bij de uitgang lonkt de schuur waar videokunstenaar Guido van der Werve van half tien ’s avonds tot half tien ’s ochtend op een groot scherm rondjes loopt om zijn huis in Finland. Hij begint met rondjes van 45 seconden, een tempo dat hij de eerste uren aardig volhoudt. Even verderop, in de woonkamer van Oud Bokum, klinkt muziek van Mozart bij de korte film The Train van Olga Chernysheva, terwijl in een van de slaapkamers de fascinerende animatie Nocturna Artificialia van de Quay Brothers wordt vertoond. Zo dwaal je in Oud Bokum van ruimte naar ruimte en proeft de nacht in beeld, woord en muziek.

Twee uur ’s nachts. Ik lig op mijn rug onder een deken tussen hoog opgetaste strobalen op een weiland naast Oud Bokum. Ik kijk naar de sterren. De Melkweg toont zich als een lichtende band. Om me heen klinkt een stroom geluiden uit een andere wereld: de NASA Voyager Soundrecordings. Het is de elektromagnetische straling van de kosmos die de ruimtesonde Voyager vastlegde, omgezet in audiosignalen. Het holle, draaiende, aanzwellende en afnemende geluid van het universum is angstaanjagend en geruststellend tegelijk. Het is alsof de Geest Gods over het Groningse land zweeft. Langzaam maar zeker vallen mijn ogen dicht en geef ik me over aan de nacht.